Khi phụ huynh chọn những cuốn sách phù hợp với khả năng tiếp nhận của trẻ ở các độ tuổi khác nhau, điều này thực sự giúp tăng tốc độ học từ vựng của trẻ. Theo một số nghiên cứu gần đây từ tạp chí Frontiers in Psychology, trẻ sẽ được nghe tới ba lần số lượng từ khác nhau so với chỉ giao tiếp thông thường trong gia đình. Những em bé nhỏ rất thích các cuốn sách cứng dày dặn có tích hợp nhiều chất liệu và mô tả như "lá cây xào xạc" hay "viên sỏi trơn mịn" vì chúng được chạm vào các đồ vật. Trẻ lớn hơn bắt đầu hiểu cách sắp xếp câu khi đọc những câu chuyện này. Có một kiểu đọc đặc biệt gọi là đọc đối thoại, trong đó người lớn dừng lại và đặt câu hỏi như "Con thấy gì vậy?" thay vì chỉ đọc to lên. Nghiên cứu của Viện Child Mind cho thấy phương pháp này thực sự giúp trẻ ghi nhớ từ tốt hơn – cải thiện khoảng 28% so với việc chỉ lắng nghe thụ động. Vì vậy, thay vì giờ kể chuyện chỉ là hoạt động diễn ra *với* trẻ, nó trở thành một cuộc trò chuyện hai chiều giúp phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách tự nhiên.
Những cuốn sách có vần, như Goodnight Moon, thực sự tăng cường nhận thức âm vị, vốn là một trong những nền tảng then chốt để chuẩn bị cho việc học đọc. Trẻ em nghe những mẫu nhịp điệu này thường nhanh chóng nắm bắt kỹ năng ghép âm hơn so với những trẻ khác. Một số nghiên cứu từ Tạp chí Frontiers in Psychology xác nhận điều này, cho thấy trẻ có thể học các kỹ năng này nhanh hơn khoảng 40% khi được tiếp xúc thường xuyên với vần điệu. Những câu lặp lại trong các câu chuyện như Brown bear, brown bear, what do you see? giúp trẻ nhỏ dự đoán điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Điều này hỗ trợ não bộ trẻ bắt đầu nhận diện các mẫu ngôn ngữ, đồng thời khuyến khích trẻ tham gia vào giờ kể chuyện. Trẻ tập đi đặc biệt thích hét to đáp án hoặc lặp lại các cụm từ, khiến việc đọc sách cùng nhau trở nên tương tác và thú vị hơn cho tất cả mọi người.
Các cuốn sách bảng có kết cấu và nội dung kể chuyện nhịp điệu phù hợp với sự phát triển vận động - cảm giác. Việc khám phá bằng xúc giác trong lúc đọc sách giúp cải thiện khả năng liên kết giữa vật thể và từ ngữ lên 33% (NAEYC, 2021), hỗ trợ hình thành các kết nối nhận thức sớm. Đối với trẻ từ 12–18 tháng tuổi, việc tương tác trực tiếp với những bài đồng dao như “Pat-a-Cake” sẽ củng cố khả năng xử lý thính giác và phối hợp vận động thông qua sự lặp lại và nhịp điệu.
Các nghiên cứu cho thấy sách thiếu nhi tương tác giúp tăng mức độ tập trung khoảng 40% so với sách thông thường, theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Sơ khai Đọc viết vào năm ngoái. Những cuốn sách này thường đi kèm các yếu tố vui nhộn như các cửa sổ nhỏ để mở ra và các nút bấm phát ra âm thanh khi nhấn. Khi trẻ tương tác với những tính năng này, bộ não của các em sẽ tích cực xử lý đồng thời những gì nhìn thấy, nghe thấy và thực hiện—một quá trình phù hợp với cách mà hầu hết trẻ nhỏ học hiệu quả nhất. Một số truyện kể cho phép trẻ quyết định điều gì sẽ xảy ra tiếp theo trong câu chuyện, từ đó giúp phát triển các kỹ năng tư duy quan trọng đồng thời duy trì sự chú ý ở mức cao. Thay vì chỉ ngồi nghe một cách thụ động, trẻ trở thành một phần của câu chuyện thông qua những yếu tố tương tác này.
Khi những câu chuyện được kể thông qua hình ảnh, khoảng ba phần tư trẻ mẫu giáo có thể nhớ được điều gì xảy ra tiếp theo nếu các hình ảnh thể hiện rõ nguyên nhân và kết quả, theo nghiên cứu từ Tạp chí Nghiên cứu Thời thơ ấu Sớm (Early Childhood Research Quarterly) năm 2021. Các manh mối trực quan rất hiệu quả đối với trẻ nhỏ. Lấy một ví dụ đơn giản như việc nhìn thấy một quả trứng nứt ra ngay trước khi một chú gà con chui ra. Trẻ bắt đầu hiểu cách mọi sự vật liên kết với nhau theo cách này. Những câu chuyện dựa trên hình ảnh thực sự giúp phát triển các kỹ năng tư duy quan trọng theo thời gian. Trẻ học cách nhận biết các mẫu hình và suy luận logic mà thậm chí không nhận ra điều đó, điều này hoàn toàn phù hợp với cách trí óc trẻ nhỏ phát triển một cách tự nhiên.
Nghiên cứu cho thấy sách minh họa có chứa các tín hiệu trực quan như khuôn mặt nhân vật hoặc chi tiết nền có thể tăng khả năng hiểu truyện của trẻ mẫu giáo lên khoảng 28%, theo một nghiên cứu công bố trên tạp chí Reading Psychology vào năm 2022. Những câu hỏi đơn giản như hỏi vì sao con cáo lại đang trốn có thể khuyến khích trẻ tìm kiếm các manh mối trong những gì đang diễn ra xung quanh thay vì chỉ đọc từng từ một cách máy móc. Những bậc cha mẹ phát triển thêm suy nghĩ của con mình trong những khoảnh khắc này thực sự giúp kết nối những gì trẻ nhìn thấy với những gì trẻ nói, làm cho toàn bộ trải nghiệm trở nên phong phú hơn nhiều về mặt học tập.
Những cuốn sách có vần điệu, như cuốn Chicka Chicka Boom Boom nổi tiếng, thực sự giúp trẻ nhỏ nhận biết các mẫu âm thanh mà chúng cần để học đọc về sau. Khi trẻ nghe những âm nguyên âm giống nhau lặp đi lặp lại (ví dụ như moon và spoon, tree và bee), điều này bắt đầu dạy chúng về các âm vị – về cơ bản là những đơn vị nhỏ cấu thành ngôn ngữ nói. Nghiên cứu từ năm ngoái đã chỉ ra một điều thú vị. Trẻ em được chơi với các câu vần điệu mỗi ngày ở trường mầm non cuối cùng có khả năng kết hợp âm thanh tốt hơn khoảng 30% so với những trẻ không được tiếp xúc nhiều với việc đọc vần. Và còn một lợi ích khác. Nhịp điệu đều đặn trong những câu chuyện này giúp ghi nhớ dễ dàng hơn. Trẻ bắt đầu dự đoán được điều gì sẽ xảy ra tiếp theo trong câu chuyện, nhờ đó ghi nhớ từ vựng lâu hơn vì có mẫu nhịp điệu lặp lại và dễ đoán.
Khi sách lặp lại các cụm từ, điều này thực sự giúp trẻ nhỏ dễ tiếp thu hơn, cho phép chúng tập trung vào việc học các từ mới thay vì bị lạc trong những câu văn phức tạp. Lấy ví dụ cuốn "The Very Hungry Caterpillar" - những câu lặp lại như "He ate through ___" giúp trẻ dự đoán được điều gì sẽ xảy ra tiếp theo và ghi nhớ các đồ vật cụ thể như "one apple" hay "two pears". Các nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ mẫu giáo từ ba đến năm tuổi đọc những câu chuyện có tính lặp lại như vậy sẽ học được nhiều hơn khoảng 19 phần trăm danh từ và động từ mỗi tháng so với trẻ đọc những câu chuyện ngẫu nhiên. Thói quen đọc sách kiểu này thực sự thúc đẩy tốc độ phát triển khả năng diễn đạt bằng lời nói của trẻ.
Khi trẻ em đọc những cuốn sách có nhân vật đến từ các nền tảng khác nhau, chúng có cơ hội nhìn thấy hình ảnh bản thân trong câu chuyện đồng thời học hỏi về những người khác biệt. Nghiên cứu từ Wisconsin năm 2022 thực sự đã chỉ ra một điều khá thú vị. Trẻ em được tiếp xúc với những câu chuyện đại diện cho nhiều nền văn hóa khác nhau có kỹ năng cảm thông cao hơn khoảng 12 phần trăm so với những trẻ chỉ nghe những câu chuyện quen thuộc lặp đi lặp lại. Nhận thức về bản thân của các em cũng mạnh mẽ hơn khoảng 18%. Và hãy đừng quên tất cả những khó khăn thường ngày mà chúng ta phải đối mặt khi lớn lên. Những cuốn sách đề cập đến các vấn đề thực tế như xử lý mâu thuẫn với bạn bè hay đối mặt với nỗi sợ hãi sẽ giúp xây dựng vốn từ vựng quan trọng về cảm xúc và dạy những cách thực tế để ứng phó với các tình huống khó khăn sau này.
Trẻ em thường trở nên tự tin hơn và tham gia tích cực hơn khi nhìn thấy hình ảnh của chính mình trong các câu chuyện. Những cuốn sách được viết bằng hai ngôn ngữ hoặc có nội dung về các gia đình đa văn hóa thực sự giúp trẻ kết nối với cội nguồn và cảm thấy tự hào về bản thân mình. Một nghiên cứu gần đây của Scholastic đã phát hiện ra điều thú vị: quá nhiều giáo viên nhận thấy khoảng hai phần ba trong số họ thấy trẻ tham gia lớp học tích cực hơn sau khi đọc về những nhân vật có hoàn cảnh hoặc truyền thống tương tự. Những câu chuyện đề cập đến các chủ đề như được nhận nuôi, có phong cách học tập khác biệt, hoặc sống cùng người chăm sóc không thuộc mô hình truyền thống thực tế mở rộng cách trẻ em hiểu về cảm xúc và xây dựng mối liên kết với những người khác biệt so với mình.
Một nghiên cứu kéo dài sáu tháng theo dõi 450 trẻ em từ 3–5 tuổi đã cho thấy sự tiến bộ đáng kể ở những trẻ đọc sách có nhân vật chính phù hợp với nền tảng văn hóa của chúng:
Những phát hiện này nhấn mạnh cách việc lựa chọn sách một cách chủ đích hỗ trợ cả việc hình thành bản sắc cá nhân và phát triển cảm xúc - xã hội trong những năm tháng đầu đời quan trọng.
Khi cha mẹ đọc to cho con nghe, điều này thực sự giúp xây dựng những kết nối quan trọng giữa người chăm sóc và trẻ. Ngoài ra, nó còn kích hoạt một số vùng nhất định trong não để xử lý việc hiểu câu chuyện và ghi nhớ những điều đã được nói. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ đã đề cập đến điều này từ năm 2015. Những gì xảy ra trong các buổi đọc truyện cũng rất thú vị. Não bộ thực sự giải phóng dopamine, khiến việc học trở nên dễ chịu hơn và tạo ra những kỷ niệm tích cực xung quanh sách vở và câu chuyện. Hãy nhìn vào các con số từ Nghiên cứu Phát triển Trẻ em Wisconsin năm 2022. Những đứa trẻ được người chăm sóc đọc truyện mỗi ngày thường có vốn từ vựng lớn hơn khoảng 35% khi chúng tròn ba tuổi. Đó là một sự chênh lệch khá lớn so với những trẻ không được dành nhiều thời gian đọc sách cùng người lớn.
Biến thời gian kể chuyện thành cơ hội học tập tích cực với các kỹ thuật dựa trên bằng chứng:
Các quan sát trong lớp học cho thấy những phương pháp này làm tăng mức độ tham gia lên 72% đồng thời cải thiện đáng kể khả năng hiểu và sử dụng ngôn ngữ diễn đạt.
Việc chọn sách phù hợp với độ tuổi giúp nội dung phù hợp với giai đoạn phát triển của trẻ, từ đó thúc đẩy việc học ngôn ngữ và các kỹ năng nhận thức.
Sách vần điệu tăng cường nhận thức âm vị, một yếu tố nền tảng quan trọng cho việc đọc, bằng cách giúp trẻ nhận biết và dự đoán các mẫu âm thanh.
Sách tương tác thu hút nhiều giác quan, tăng khả năng tập trung và phát triển nhận thức bằng cách khuyến khích trẻ tham gia tích cực vào quá trình kể chuyện.
Đọc các cuốn sách đa dạng giúp tăng cường lòng đồng cảm và sự thấu hiểu bằng cách cho trẻ tiếp xúc với các nền văn hóa, nhân vật và những thử thách thường ngày khác nhau.
Bản quyền © 2025 thuộc về Công ty TNHH Văn hóa Mẹ và Bé Genius Bean Thanh Đảo - Chính sách bảo mật
